Ekonometrinin ne olduğunu daha
önceki yazılarımızda anlatmıştık. Peki matematiksel iktsat nedir ve matematiksel iktisatla ekonometriyi
birbirinden ayıran farklar nelerdir?
İktisat kelime anlamı olarak
kesattan yani kıtlıktan gelmektedir.Sebebi de; bir yandan sınırsız
ihtiyaçlarımızın olması(barınma,beslenme,eğlence,eğitim,sağlık…) bir diğer
yandan da sınırlı kaynaklarımızın olması(bütçe,doğalkaynak,zaman…) ‘ndan
türemiştir. İşte bu iki durum arasında
dengeyi kurmamızı sağlayacaktır.
Ekonometri ve matematiksel iktisatı birbirinden ayıran
özelliklere değinmek için öncelikle matematiksel iktisat nedir ona bakalım
MATEMATİKSEL İKTİSAT: ‘’Matematiksel ikisat’’la ‘’Yazınsal iktisat’’ denilen iktisat
arasındaki temel fark, ilkesel olarak,
ilkinde yani Matematiksel İktisatta varsayımların ve sonuçların sözcükler
yerine simgelerle ve cümleler yerine denklemlerle gösterilmesi olgusu altında
yatar; dahası muhakeme yaparken yazınsal mantık yerine matematiksel teoremler
kullanılır.Sözel mantıkla matematiksel mantık arasındaki seçim önemsiz bir
sorundur. Ancak matematik, çözümleyicidir muhakamenin her aşamasında varsayımlarını
açık olarak gösterir. Çünkü; matematiksel teoremler genellikle ‘’eğer-bu
durumda’’ şeklinde ifade edildikleri için teoremin ‘’bu durumda(sonuç)’’
kısmını kendi yararına kullanabilmesi için, çözümlemecinin ‘’eğer (koşul)’’
kısmının benimsediği açık varsayımlara uygunluğunu güvence altına alması
gerekir.
Peki çözümleme aracı olarak geometrik
yöntemler için ne söylebiliriz?
Geometri, kuşkusuz matemetiğin
bir dalıdır ve bundan faydalanmamız halinde kategorik olarak Yazınsal
İktisat’ın dışına çıkmış oluruz.Geometrik çözümlemenin tartışılmaz
üstünlüklerinden biride algılamayı ve kavramayı göreli olarak kolaylaştıran
görsel özelliğidir.Ancak bu üstünlük ne yazık ki ciddi boyutsal sınırlamalarla
fazlasıyla gölgelenmektedir. Örneğin; kayıtsızlık eğrilerinin bildiğimiz
grafiksel münakaşasında tüketicinin yalnızca iki malla karşı karşıya bulunduğu
yolundaki standart varsayım hatırlanabilir.
Kısacası Matematiksel yaklaşımın
şu üstünlüklere sahip olduğunu söyleyebiliriz:
1.
Kullanılan dil daha net ve kapsayıcıdır.
2.
Emrimize amade bir matematiksel teoremler
sandığı vardır.
3.
Matematiksel teoremleri kullanmanın ön şartı
olarak bizi tüm varsayımlarımızı açık bir şekilde göstermeye zorlayarak
istenmeyen örtük varsayımları niyetimiz dışında benimsememize ket vurur.
4.
‘’n’’ değişkenli genel durumu ele almamızı
olanaklı kılar.
BU KONUYU
HALLETTİĞİMİZE GÖRE MATEMATİKSEL İKTİSAT
İLE EKONOMETRİNİN AYRIMININI İNCELEYEBİLİRİZ:
Matematiksel iktisat bazı
durumlarda ne yazık ki Ekonometri sözcüğü ile karıştırılabiliyor. Sözcüğün
‘’metri’’ kısmının ima ettiği gibİ ekonometri iktisadi verilerin ölçülmesiyle
ilgilenir. Dolayısıyla istatistiksel tahmin ve hipotez testlerin kullanımıyla
deneye dayalı gözlemlerin incelenmesi ekonometrinin konusunu oluşturur.
Matematiksel iktsat ise ;
matematiğin iktisadi analizin teorik yapısının oluşturulmasında kullanılır ve ölçme
hataları ve inceleme altındaki değişkenler gibi istatistiki problemlerle
ilgilenmez. Gerçekte teorik ve deneye dayalı çalışmalar çoğunlukla birbirlerini
tamamlayacı ve güçlendirici bir niteliğe sahiptir. Bir taraftan, teorilerin güvenilir
bir şekilde uygulamaya konulabilmesi için deneye dayalı verilere karşı test
edilmesi gerekir. Diğer yandan, istatistiksel çalışmalar ise en geçerli ve
verimli araştırma konularının belirlenmesinde iktisadi teorinin rehberliğine
ihtiyaç duyar.
Bununla birlikte Alpha C. Chiang’a
göre matematiksel iktisat bir anlamda Sözel iktisat ile Ekonometri içinde daha
kapsayıcı bir alandır. Sebebi ise; anlamlı bir istatistiki ve ekonometrik
çalışma yürütebilmek için iyi bir teorik yapı tercihen matematiksel kaçınılmaz
bir ihtiyaçtır.
4 yıllık Ekonometri eğitimim
sonrasında kişisel görüşüm olarak Matematiksel İktisat daha çok İktisadi değerlerin
sayısal kısımlarının derlenip,toparlanmasında,bir düzene sokulmasında
kullanılmaktadır,Ekonometri de ise İktisadi Teoremlerin doğruluğunun güven
düzeyleri ile kanıtlanmasında kullanıldığı için Matematiksel İktisadın bir adım
önündedir.
İrem ŞAHİN
Teşekkür ederim
YanıtlaSilÇok faydalı oldu teşekkürler.
YanıtlaSil👏👏👏 Kavram kargaşası yaşadığım bir konuydu. Aydınlattığınız için teşekkürler.
YanıtlaSilBir sonraki yazınızı sabırsızlıkla bekliyorum saygılar ...
YanıtlaSilİlginize teşekkür ler yakında yeni yazımız yayında olacak takip de kaliniz :)
SilGayet başarılı ve faydalıydı.. tebrikler..yenilerini bekliyoruz..
YanıtlaSil